Sonbaharda Etkinlik Önerileri
Deniz Şenocak
Sonbaharda doğada çok farklı şeyler izlemek mümkün. Göç eden kuşları, pazar ve manavlarda değişik sebze ve meyveleri, doğadaki renk değişimlerini… Bu mevsim, çocuklara yaşayarak öğrenecekleri pek çok zengin deneyim yaşatmak için bir fırsattır. Bu ayın yazısını işte bu sebeple sonbahar mevsimine ayırmak istedik. Sizlerle, çocuklar ile uygulayabileceğiniz farklı etkinlik önerileri paylaşmak istiyoruz.
Soğanlı Çiçekler Dikmek: Varsa okul bahçesine veya saksılara çocuklar ile soğanları ekmek heyecanlı bir sonbahar etkinliği olabilir. Çocukların soğanların ilkbahara hazırlanmak ve sonrasında açmak için kış boyu toprakta uyuduklarını öğrenmeleri, bu süreci takip etmeleri ve ilkbaharda açan çiçekleri görmeleri- bitkileri, büyümeyi anlamalarını, sorumluluk alma gibi pek çok konuda onları destekleyecektir.
Uçurtma Uçurtmak: Onlarla birlikte uçurtmalar hazırlayabilirsiniz. Sonrasında uçurtmayı ipinden tutarak uçurmak, hem rüzgarın hem de kendi kuvvetlerini hissetmelerini deneyimlemelerini sağlayacaktır.
Kışa Hazırlık- Reçel Yapımı: Sonbahar mevsimi geldiğinde kış için mutfakta da bazı hazırlıkların yapıldığını çocuklara anlatabilirsiniz. Evlerinde hiç kış için yiyecek hazırlığı yapılıp yapılmadığını sorabilirsiniz. Turşu, reçel, salça, tarhana vb. yiyeceklerin kış boyunca tüketmek için sonbaharda hazırlandığını söyleyin. Kış geldiğinde yemek için sizin de okulda reçel yapacağınızı (okulda ocağınız var ise) açıklayın. Ayvaları çocuklarla birlikte inceleyip tadına bakın. Ayvaları doğrayın ve büyük kabın içine atmalarını isteyin. Çocuklarla tarifte verilen ölçüleri kullanarak şekeri ve suyu ölçün ve ayvanın üzerine dökün. Sonra birlikte pişirin. Afiyet olsun! (Malzemeler: 4 adet ayva, 4 su bardağı toz şeker, 3 su bardağı su, 1 yemek kaşığı limon suyu, 3-4 adet karanfil)
Rüzgarın Resmi: Rüzgarlı bir günde çocuklar ile birlikte dışarıya çıkın. Büyükçe beyaz bir kağıdı yere koyun. Uçmasın diye çocuklar kenarlarına taşlar koysunlar. Fırça yardımı ile suluboya damlacıklarını kağıdın üzerine damlatın. Bir süre sonra çocuklar ile rüzgarın kağıdı bir nevi süpürerek, renk damlacıklarını harekete geçirdiğini gözlemleyebilirsiniz. Rüzgar kendi resmini yapacaktır!
Yaprak Çekmece: Çocuklar ile birlikte dışarıdan yapraklar toplayın. Sonra bunları bir masanın üzerine yayın. Çocuklar birer ağızı büyükçe kamış ve kase dağıtın. Komutunuz ile kamışları kullanarak yaprakları çekmelerini ve ellerindeki kaseye bırakmalarını söyleyin. Oyunun kuralı olarak yapraklara ellerini değdirmeyecekler. Bakalım kaç tane yaprak toplayacaklar.
Patates Baskısı: Çiğ bir patates yarıdan kesin. Üzerine istediğiniz şekillerden kalıplar kesin- kalp, geometrik şekiller… Sonrasında çocuklar akrilik veya sulu boya ile bunları boyayıp kağıtlar basabilirler. Küçük kas gelişimini desteklemek, renkleri, şekilleri deneyimlemeleri için keyifli bir etkinlik.
Elma Yakalamaca: Su dolu bir leğene bir elma koyun. Sırayla çocuklar elleri arkada bu yüzen elmayı ısırmaya çalışsınlar.
Yağmurluk Deneyi: Bu etkinlik için bir yağmurluk, bir kazak ve de bir sprey şişe gerekli olacak. Çocuklara sonbahar mevsiminin gelmesi ve havaların soğumaya başlamasıyla beraber evlerinde değişiklikler olup olmadığını sorun. Düşünmeleri için- ”Havalar soğuyunca evinizde soğudu mu? Evinizi ısıtmak için neler yapıyorsunuz? Dışarı çıktığınızda kendinizi soğuktan ve yağmurdan korumak için neler yapıyorsunuz? Kıyafet alışverişine çıktınız mı? Nasıl kıyafetler aldınız? Aldığınız kıyafetler kalın mı yoksa ince mi? Üzerinizdeki kıyafetlerin özellikleri neler?” gibi sorular sorun. Sonra yağmurluğu gösterin. Yağmurluğun insanları yağmurdan korumak için giyilen bir kıyafet olduğunu açıklayın. Çocuklara birlikte yağmurluğu test edeceğinizi söyleyin. Çocuklarla birlikte içine su doldurduğunuz sprey şişeden su sıkarak yağmurluğu ıslatın. Yağmurluğun içini ve dışını kontrol edin ve suyu geçirip geçirmediğini kontrol edin. Daha sonra kazağı gösterin ve çocuklara “Sizce kazak sizi yağmurdan korur mu?” sorusunu sorun. Kazağın üzerine su sıkın ve içini dışını kontrol edin. Çocuklarla birlikte sonuçları ve nedenlerini tartışın.
Sınıf Ağacı: Çocuklar ile birlikte yapraklar toplayın. Sınıfa getirdiğinizde yaprakları göstererek çocuklarla birlikte renklerini ve boyutları hakkında sohbet edin- şekilleri neye benziyor, birbirlerinin aynısı hangileri? gibi. Sonra kahverengi kartondan farklı uzunluklarda şeritler yırtın. Bunlar ağacınızın gövde ve dalları olacak. Birlikte büyük bir kartona önce gövde ve dalları sonra topladığınız yaprakları yapıştırarak bir ‘sınıf ağacı’ yapın.
Patates Koşusu: Çocukları ikişerli gruplara ayrın. Birlikte başlangıç ve bitiş noktalarını belirledikten sonra, her bir çocuğa üzerinde patates yerleştirilmiş bir yemek kaşığı verin. Çocuklar ellerinde bu kaşıklar ile koşarak bitiş noktasına varmaya çalışsınlar. Bir süre sonra oyunu geri geri hızlı yürümelerini isteyerek zorlaştırabilirsiniz.
Sonbahar Torbası: Ham kumaştan torbaları hep birlikte harika sonbahar torbalarına dönüştürebilirsiniz. Çocuklar ile mümkün olduğunca büyük yapraklar toplayın. Torbanın içine kalınca bir karton yerleştirin bu baskı çalışmasını kolaylaştıracaktır. Sonra birlikte tek tek yaprakları kumaş boyası ile boyayın. Sonbahar renklerini tercih edin- turuncu, sarı, kahverengi, ve yeşil. Boyanan yaprakları kalınca bir kitap yardımı ile torbaya basın. Çocuklar ile istedikleri bir desen oluşturabilirsiniz.
Rüzgar Orgu: Bahçeye farklı boyutlarda cam şişeler yan yana yerleştirin. Şişelerin düşmemesi için biraz toprağın içine bastırın. Her bir şişenin içine birer kamış koyun. Çocuklar, rüzgar şişelerin üzerinden geçtiğinde çok değişik sesler duyacaklar. Şişelerin yerlerini değiştirmek farklı sesler duymalarını sağlayacaktır.
Yaprak Avı: Yakınızda bol ağaçlı bir park veya ormana gezi düzenlenir. Çocuklar dörder kişilik gruplara ayrılır. Her çocuk sadece bir renkte yaprak toplayacaktır- kırmızı, sarı, yeşil, kahverengi. Ardından yaprak avı başlar. Yürüyüş sırasında çocuklar istenilen renkte yaprak toplayacak ve torbasına koyacak. Sınıfa gelindiğinde tüm yapraklar bir araya getirilir. 4 ayrı kovaya aynı renkte yapraklar sınıflandırılır. En çok hangi renkte yaprak toplanmış? Sonucu bir grafikte de gösterebilirsiniz. Tüm bu yaprakları pek çok etkinlikte kullanabilirsiniz.
Bilmeceler:
Sonbahar ile ilgili bu bilmeceleri çocuklara sorabilirsiniz.
Çocuklar okula başladı,
Yapraklar da sarardı,
Göçmen kuşlar,
Sıcak ülkelere ulaştı.
(Sonbahar)
Ben esince saçların uçuşur.
Balkonda çamaşırlar çabucak kurur.
“Vuu” sıkı tut şapkanı,
Hızla esince onu yakalamak güç olur.
(Rüzgar)
Yaprakları uçurur,
Yeryüzünü süpürür.
(Rüzgar)
Hava karardı,
Şimşek çaktı,
Her tarafı sel aldı.
(Yağmur)
Bulutlar kucaklaştı,
Şıpır şıpır damladı,
Yeryüzü ıslandı.
(Yağmur)
Ben giderim, o gider
Başımda gölge eder.
(Şemsiye)
Bulutlardan süzülür,
İnci gibi dizilir,
Çamur olur ezilir,
Bilin bakalım bu nedir?
(Yağmur)
İlkbaharda yeşildi rengim,
Sonbaharda sarardı rengim.
(Yaprak)
Her mevsim yağabilirim
Ama en çok ilkbaharda,
Islatmamam için seni
Şemsiyeni unutma.
(Yağmur)
Gökten yağar tıp tıp
Yürürken yolda şıp,şıp
(Yağmur)
Bunların dışında sonbahar ile ilgili daha pek çok etkinlik önerisi bulunabilir. Örneğin kestane, kozalak, yapraklardan üretebilecekleri farklı heykelcikleri kapsamadık bile!
Sizler de bizlerle önerilerinizi paylaşır mısınız? Mail adresimiz: [email protected]